5811 Sayılı Bazı Varlıkların Milli Ekonomiye Kazandırılması Hakkında Kanun Uygulamasında Tereddüt Oluşturan Konular

Mustafa Bahadır ALTAŞ

Malatya SMMMO Başkanı

Bilindiği üzere; 22 Kasım 2008 Tarih ve 27062 sayılı Resmi Gazete yayınlanan “BAZI VARLIKLARIN MİLLİ EKONOMİYE KAZANDIRILMASI HAKKINDA KANUN” yayınlandığı tarihi itibari ile uygulamaya girmiş bulunmaktadır. Kanunun uygulanmasına yönelik olarak Maliye Bakanlığı tarafından  06.12.2008 tarihinde yayınlanan “5811 Sayılı Bazı Varlıkların Milli Ekonomiye Kazandırılması Hakkında Kanuna İlişkin 1 Seri Nolu Genel TEBLİĞ” kapsamında değerlendirdiğimizde uygulama ve sonrasında bir çok konuda tereddütler oluşmaktadır.

UYGULAMADA TEREDDÜT OLUŞTURAN HUSUSLAR

I.Kayıt Dışı İşlemler nedeni ile sahip olunan Çekler ve senetler

• Bu Kanun; para, döviz, altın, menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası araçları ile taşınmazların yurda getirilmesi veya beyan üzerine kayda alınmasına ilişkin usul ve esasları kapsar.
• Önerimiz : Anadolu’nun bir çok yerinde kayıt dışı işlemler ile ilgili mükelleflerin elinde uzun vadeli çek ve senet bulunmaktadır. Bu tür ödeme araçlarının da beyanname ekinde bankaya tahsile verilerek beyan edilen tutar üzerinden hesaplanacak verginin ödenmesi sağlanmalıdır.

II.Ortaklar cari hesabında yer alan borçların durumu

• İşletmelerin bilânçolarında, ortaklar cari hesabında yer alan ortaklara borç tutarlarının Kanunun 3 üncü maddesinin ikinci fıkrası kapsamında bankalara işletme adına yatırılmak suretiyle beyan edilmesi halinde, bahse konu borç tutarları bilânço pasifinde açılacak özel fon hesabına kaydedilebilecek ve süresinde sermayeye ilave edilebilecektir.
• Önerimiz: Ortaklar Cari Hesabında bulunan tutarlar geçmiş tarihlerde bir şekilde kayıtlara girmiş bulunmaktadır. Kanun kapsamında yeniden bu tutarın bankaya yatırılması uygulama ve muhasebe tekniği acısından sıkıntılar yaratabilir. Kanun kapsamında beyan edilecek ortaklar cari hesabındaki tutarın Mali Müşavirlik raporu ile tespit edilip beyan edilerek hesaplanacak verginin ödenmesinin daha sağlıklı bir işlem olacağı kanaatindeyiz.

III. İnceleme Dönemi ve kapsamı

• Bu kanun kapsamında yararlanan mükellefler ile ilgili 01.01.2008 tarihinden önceki dönemlere ilişkin hiçbir suretle vergi incelemesi ve vergi tarhiyatı yapılmaz denilmektedir.
• Kapsama girmeyen inceleme ve tarhiyatlar

Vergi incelemeleri ile ilgili olarak mükellefler nezdinde; işe başlama tutanağının düzenlenmesi, vergi incelemesi yapılmak üzere mükellefin davet edilmesi, yasal defter ve belgeleri isteme yazısının tebliğ edilmiş olması veya matrah tesisine yönelik tutanak düzenlenmesi ya da yasal defter ve belgelerin incelenmek üzere vergi incelemesine yetkili olanlara ibraz edilmiş olması durumunda, vergi incelemesine başlanıldığı kabul edilecektir.

• Önerimiz: Matrah tesisine yönelik çalışma başlatılması çok genel bir kavramdır. Ayrıca Matrah tespitine yönelik tutanak düzenlenmesi Ne anlam geliyor ? Sahte belge düzenleyen bir mükellef nezdinde başlatılan bir çalışma ve düzenlenen rapor bu belgeyi kullanan 3. şahıs mükellefler için matrah tesisine yönelik tutanak düzenlenmesi ve çalışmanın başlatılmasını ifade eder mi ?
• 5811 Yasa kapsamında yararlanan mükellefler varsa haklarında böyle bir çalışma başlatıldığını bilmemektedirler. 5811 kapsamında beyanda bulunduktan sonra olası incelemede haklarında daha önce bir çalışma başlatıldığı varsayımı ve gerekçesi ile kanunun incelemeye ilişkin düzenlemesinin dışında tutulması mükelleflerin kanunlara ve devlete olan güvenini sarsacaktır. Bu nedenle kanunun yayınlandığı tarihten sonra “yasal defter ve belgeleri isteme yazısının tebliğ edilmiş olması” hükmünün geçerli sayılması kabul edilmelidir.

Sonuç: Kanunun uygulama süresinin bitimine bir ay gibi bir sürenin kaldığı bu günlerde yukarıda izah etmeye çalıştığım konularda Maliye bakanlığının gerekli açıklamaların yer aldığı yeni bit tebliğin yayınlanması iş dünyasını ve uygulayıcı meslek mensupları olarak bizleri rahatlatacaktır.